Door Rob Ruggenberg
Wie mr. Arthur Docters van Leeuwen ooit gezien heeft, zal hem nooit meer vergeten. Corpulent, grote handen, wat morsig, kleine oogjes achter een dikke bril. Een tikje arrogant en verder nogal ondoorgrondelijk. Hij spreekt op quasi-verbaasde toon. Een sfinx, zo wordt hij omschreven.
De ooit hoogste man op het Openbaar Ministerie - baas van alle procureurs-generaal - is een getalenteerd man, maar hij heeft weinig vrienden. "Docters voert een machiavellistische politiek van verdeel en heers. Het gaat hem alleen om het opbouwen van een zo stevig mogelijk machtspositie", zegt Gert Koffeman, ex-voorzitter van de Algemene Christelijke Politiebond, die hem al heel lang kent.
Hij is in ieder geval een man die zijn kansen ziet. In een ver verleden was hij lid van de PvdA en schreef hij zelfs voor die partij het verkiezingsprogramma in zijn woonplaats Alphen aan de Rijn. Daarna werd hij een blauwe maandag lid van de VVD en vervolgens stapte hij over naar D66.
Wapenfeiten uit zijn carriere bij Binnenlandse Zaken, waar hij in de jaren tachtig directeur-generaal Openbare Orde en Veiligheid was, zijn de opheffing van de dienst Bescherming Bevolking en de nieuwe opzet van de rampenbestrijding.
BVD
In 1989 kreeg hij een baan, waarin heel Nederland hem leerde kennen: directeur van de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Het was een tijd dat de BVD nauwelijks meer serieus werd genomen en door het ene schandaaltje na het andere werd geplaagd.
Om de eer van de BVD te herstellen introduceerde Docters de 'Nieuwe Openheid', een term die hij zelf bedacht en die er vooral op neerkwam dat hij interviews gaf waarin hij zijn geheime dienst de hemel in prees.
In een van die gesprekken zei hij ook dat dit hem een baan leek om er zijn pensioen mee te halen. "Als ik ooit iets anders ga doen, moet het wel net zo leuk zijn als dit."
Platworm
Naar Docters' zieleroerselen wordt veel gegist. Eind jaren zestig verschenen van hem in het blad Maatstaf drie letterkundige publicaties, die alle hevige seksuele verlangens tot onderwerp hadden. "En het is gebeurd. Ze was inderdaad hard, tanig en heet. Ze zweette niet. Het was een gevoel of mijn geslachtsdelen er in een greep afgescheurd werden. We moeten wel een fraai gezicht gevormd hebben, zij met haar weke slappe rok en ik bronstige worm tussen haar plots weke schilferig-bruine benen."
Worm? Alsof hij dat beeld niet kan kwijtraken, vergeleek Docters ooit in dagblad Trouw heel de mensheid met een bak vol wriemelende platwormen. "Een beloning in de vorm van suiker vinden ze lekker. Daar reageren ze positief op. Elektrische schokken daarentegen vinden ze vervelend. Die proberen ze zoveel mogelijk te vermijden."
Hij vond het zelf geen leuk beeld. "Verdorie, een mens is toch geen platworm. Waar het om gaat is dat de samenleving zich weer bewust wordt van de waarden die in het geding zijn. En die waarden dienen getoetst te worden. En dat doe je door ze ter discussie te stellen. Niet om ze te relativeren, maar om er aan te schaven. Daar gaat een beschavende werking van uit. Dat heet nu beschaving."