Spanningwals

Er gaat bijna geen dag voorbij of een of andere passagier, die op het voorbalkon van een motorwagen op de Wassenaarse lijn wordt vervoerd, vraagt de bestuurder welke hoogst merkwaardige handeling hij toch wel verricht wanneer hij de knop van de spanningwals naar beneden drukt.

Zo ook vandaag. Vergezeld van een collega begaf ik mij op het voorbalkon van een van deze wagens huiswaarts. Op hetzelfde balkon stond een heertje die met grote belangstelling de handelingen van de bestuurder volgde. In het bijzonder het indrukken van voornoemde knop kreeg zijn intense aandacht.

Plotseling merkte hij op: "Zeg bestuurder, kort geleden zat ik hier vóór in de tram. Ik zag dat de bestuurder deze knop naar beneden drukte en tegelijk hoorde ik onder een zitbank een luid 'plop'. Twee bejaarde heren die op de bewuste zitplaats zaten, vlogen overeind of zij op een witgloeiende plaat waren gaan zitten. Dat was natuurlijk in zeker opzicht erg grappig, maar de betekenis ontging mij te enen male. Vooral de bedoeling van dat 'plop' is me niet duidelijk. Waar is die knop nu eigenlijk voor ?"

"Die knop mijnheer", merkte de bestuurder zo zwaarwichtig op, dat het duidelijk bleek dat hij deze vraag al ontelbare malen moet hebben beantwoord, "deze knop mijnheer, is voor de bediening van ons hoogteroer, begrijp u wel ?"

Meneer was kennelijk onder de indruk. "Hoogst merkwaardig", zei hij tenslotte, "dit is nu al de vijfde keer dat ik vraag wat dat ding betekent. De ene bestuurder vertelde me: 'Om de elektrische wissels een danspasje te laten maken', de ander zegt: 'om de conducteur eens seintje te geven dat er zich passagiers op het voorbalkon bevinden die nog niet hebben betaald', van een ander krijg te te horen 'om de passagiers op die zitplaats in de wagen er op attent te maken dat ze hun halte naderen'. Verleden week vertelt een collega van je dat die knop dient om bij een mogelijke luchtaanval onmiddellijk alle lampen in de wagen te kunnen doven, terwijl ik verdikkeme gemerkt heb dat de lampen juist veel feller gaan branden. En als laatste enormiteit krijg ik nu te horen: 'Van ons hoogteroer'. Als dat waarheidsliefde moet betekenen, geef mij dan maar leugens", besloot meneer schamper.

"Leugens zijn soms veel minder interessant dan de waarheid, meneer", merkte ik bescheiden glimlachend op.

"Nou weet ik het helemaal niet meer", stamelde het jongeheertje. "Ik stel jullie een vraag die voor jullie misschien cru lijkt, maar in werkelijkheid helemaal niet cru is."

"Julie zouden waarachtig maken dat ik hallucinaties kreeg. Afijn, laten we ons beheersen", besloot het heertje, toen hij overdreven vriendelijk groetend het voorbalkon verliet.