Herinneringen aan de Gele Tram

De Gele Tram rijdt door de Haarlemmerstraat in Leiden

Door Henk Scheeres

Wij woonden in de jaren negentienvijftig en -zestig vlak bij De Lus (tramhalte Den Deyl) in Wassenaar. Wat een weelde: elke dag die mooie gele trams voor de deur te zien rijden. Helaas is dat verleden tijd!  En wij hadden totaal geen last van de trams voor onze deur en zelfs logés waren er na de eerste nacht aan gewend dat de tram 's morgens vroeg begon te rijden.

De tram speelde een belangrijke rol in onze jeugdjaren: toen ik nog op de lagere school zat gingen we met de hele klas in een afgehuurde Gele Tram (motorwagen) schoolzwemmen in "De Overdekte Zweminrichting" bij het eindpunt Haarlemmerstraat in Leiden, want Wassenaar had toen nog geen zwembad.

Wekenlang keken wij met spanning uit naar de "nieuwe" trams uit Limburg die zouden gaan rijden van De Lus naar Den Haag. Dat was toen nog een omslachtig gedoe: elke keer moesten de conducteurs het wissel op de Deylerweg omleggen teneinde de lus in "De Lus" in te rijden, na eerst het hangslot verwijderd te hebben. Na het passeren van de tram werd het wissel weer teruggelegd en op slot gedaan. Bij vertrek van De Lus  naar Den haag moest het wissel in de van Zuylen van Nijeveltstraat ook weer worden omlegd. Later werd dit wissel "openrijdbaar", zodat de naar Den Haag vertrekkende tram het "vanzelf" in de goede stand drukte.

Tussen 1953 en 1958 zaten we dagelijks in de Gele Tram om in Leiden naar school te gaan. We kochten steeds een maandkaart bij de fam. van der Lee (HTM agentschap), waar de conducteur dan een gaatje op de desbetreffende datum in knipte.

De tram uit Leiden moest 's middags vaak bij de remise een extra bijwagen aankoppelen om de avondspits aan te kunnen. Deze wagen werd door een gereedstaande motorwagen vanaf het remiseterrein tot achter de wachtende tram gereden en dan maakte de conducteur de koppeling vast, de remslangen, de zware stroomkabel en een kleiner kabeltje voor de elektrische bel.

TRAMFANATEN

Mijn broer en ik waren als tieners wel een beetje tramfanaat: we hielden de nummers van passerende trams bij en vroegen elkaar dan bijvoorbeeld: "Heb je de 78 vandaag al gezien?" .

Ook speelden we op onze kamer trammetje. De een was conducteur, compleet met een van blikken sigarendozen en meccano-onderdelen in elkaar geknutselde "tramkaartjes klapdoos". Die kleine boekjes met tramkaarten maakten we na door een oud telefoonboek stuk te knippen en met een stukje karton  en een nietjestang. De ander was trambestuurder en stond voor het raam achter een tafel waarop we het zware, gietijzeren wiel van de mangel hadden bevestigd en een deurkruk als remkraan. Kostte wel twee gaten in de tafel, maar dat gaf niet...  Langs de wand bevestigden we een rij schroefoogjes men een touw erdoor, dat bij de "bestuurder" voorzien was van een babyrammelaar. Daarmee kon de "conducteur" de bestuurder laten weten dat er iemand wilde uitstappen, net als in de echte tram. Wat een fantasie..., maar ja er waren dan ook nog geen spelcomputers e.d.

BLUNDER

Het is in de zestiger jaren van de vorige eeuw een kapitale blunder geweest dat deze prachtige tramroute door Wassenaar is afgebroken. Wanneer wordt men zo verstandig toch maar weer een railverbinding door die prachtige lanen aan te leggen?  Gewoon van Den Haag Centraal over de Bezuidenhoutseweg en over het nieuwe viaduct naar de Wittenburgerweg, desnoods enkelspoor om te beginnen. Dat zou voor de winkeliers in de Wassenaarse Langstraat een heleboel extra klanten kunnen opleveren en tevens minder parkeerproblemen.

Een enkele keer heb ik nog wel eens een ritje gemaakt met de museumwagens 58 en 57 en 118, in Den Haag en Amsterdam.  Geweldig!  Die bekende geluiden van de motoren, de luchtcompressor (hoewel die op 1200V toch anders klonk) en natuurlijk... de fluit!